7 พื้นฐาน ช่วยลูกเติบโตทั้งกาย-ใจ

"คุณภาพชีวิตที่ดี" ไม่ได้หมายถึงการเป็นคนที่เก่งที่สุด ร่ำรวยที่สุด หรือมีความพิเศษโดดเด่นเหนือใคร

...แต่คือการมีชีวิตที่สมดุล ทำสิ่งธรรมดาในแต่ละวันได้อย่างพอดี กินอิ่ม นอนหลับ มีร่างกายแข็งแรง และจิตใจที่เป็นสุข เพื่อเติบโตตามวัยและเป็นตัวเองในแบบที่ดีที่สุด และทั้งหมดนี้เริ่มต้นจาก 7 สิ่งพื้นฐานทางกายใจ ดังนี้

❶. อาหาร — กินอาหารครบหมู่ หลากหลาย และปริมาณที่เหมาะสม

"อาหาร" เป็นพลังงานสำคัญที่ช่วยให้เด็ก ๆ มีแรงทำกิจกรรมต่าง ๆ อาหารที่ดีและพอดีช่วยให้ร่างกายแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยง่าย หากเด็กกินได้น้อย กินยาก หรือเลือกกินมากเกินไป ลองปรับบรรยากาศมื้ออาหารให้ผ่อนคลาย ไม่กดดัน โดย

✔️ กำหนดเวลาอาหารชัดเจน ประมาณ 30 นาที

✔️ นั่งกินพร้อมกัน พ่อแม่ลูกร่วมโต๊ะ เด็กนั่งเก้าอี้ของตัวเอง

✔️ วางอาหารเหมือนกัน ต่างเพียงการปรุงรสตามวัย

✔️ ปิดหน้าจอ ระหว่างมื้อมีเพียงอาหารและการพูดคุย

ไม่ว่าจะกินมากหรือน้อยก็ไม่เป็นไร ค่อย ๆ ฝึกให้ลูกกินเองอย่างสม่ำเสมอ และที่สำคัญ น้ำเปล่าและนมจืดดีที่สุด น้ำหวานควรกินในปริมาณจำกัด เพราะมีน้ำตาลสูง ไม่ควรใช้แทนน้ำเปล่า

❷. นอนหลับและพักผ่อนให้เพียงพอ ⎯ เด็ก ๆ ควรนอนอย่างน้อย 8 - 10 ชั่วโมง โดยเด็กเล็กควรนอนมากกว่าเด็กโต แต่ปริมาณการนอนไม่สำคัญเท่ากับ คุณภาพการนอน

📌 เวลานอนสำคัญมาก ! เด็กควรเข้านอนระหว่าง 20.30 - 21.00 น. เพื่อให้ Growth hormone หลั่งเต็มที่ขณะหลับสนิทก่อน 22.00 น. ซึ่งส่งผลต่อ ส่วนสูง อารมณ์ที่มั่นคง และการเรียนรู้

💡 เทคนิคช่วยให้หลับสนิท

✔️ งดหน้าจอ 30 - 60 นาที ก่อนนอน

✔️ เปลี่ยนเป็น อ่านนิทาน ฟังเสียงพ่อแม่อ่อนโยน

✔️ เปิดไฟสลัว กอดกัน บอกรัก และบอกฝันดี

● บทความที่เกี่ยวข้อง : เพราะ ‘วัยเด็ก’ คือจุดเริ่มต้นของทุกเส้นทางในอนาคต

❸. ออกกำลังกายและเคลื่อนไหวร่างกายอยู่เสมอ ⎯ เด็ก ๆ ควรเคลื่อนไหวร่างกายหรือวิ่งเล่นจนเหงื่อออกประมาณ 2 - 3 ชั่วโมงต่อวัน (Baumgartner, Jackson, Mahar, & Rowe, 2015) ซึ่งสามารถแบ่งเป็นช่วง ๆ ได้ เช่น

✔️ เช้า - เย็น ช่วงละ 1 ชั่วโมง

✔️ ช่วงสั้น ๆ 30 นาทีระหว่างวัน

ไม่จำเป็นต้องออกกำลังกายต่อเนื่องยาวนาน แต่ควรให้ร่างกายได้ขยับอยู่เสมอ

✅ ประโยชน์ของการออกกำลังกาย : 🏃‍♂️ ปลดปล่อยพลังงานส่วนเกิน 🧠 มีสมาธิ จดจ่อ และเรียนรู้ได้ดีขึ้น 💪 กล้ามเนื้อแข็งแรง ทนทาน นั่งเรียนได้นาน 💖 มีความอดทน เหนื่อยช้ากว่าเด็กที่ไม่ออกกำลังกาย

..."ร่างกายที่แข็งแรงจะพาเราไปได้ไกล และไปถึงจุดหมาย"...

❹. รักษาความสะอาดของร่างกาย ⎯ สุขอนามัยที่ดีช่วยให้เด็กแข็งแรงและมั่นใจ เด็กควรฝึกดูแลตัวเองให้เป็น เช่น

✔️ เข้าห้องน้ำเอง (ล้างก้น ล้างมือ)

✔️ อาบน้ำ สระผม แปรงฟันเป็นประจำ

✔️ ใส่เสื้อผ้าสะอาด ตัดเล็บสม่ำเสมอ

เด็กที่รักษาความสะอาดได้ดี จะเจ็บป่วยน้อยลง และ มั่นใจเมื่อต้องออกไปเจอผู้อื่น เช่น ที่โรงเรียนหรือที่สาธารณะ

● บทความที่เกี่ยวข้อง : การช่วยเหลือตัวเอง (Self-care) พื้นฐานสำคัญของการใช้ชีวิต

❺ ออกจาก Comfort Zone — ลองทำสิ่งใหม่ ๆ และท้าทายตัวเอง "Comfort zone" หมายถึง พื้นที่ที่เด็ก ๆ คุ้นเคยและรู้สึกปลอดภัย ซึ่งไม่ได้หมายถึงเพียงสถานที่ แต่รวมถึง บุคคลที่ทำให้เด็กรู้สึกมั่นใจและปลอดภัย เช่น พ่อแม่ที่คอยดูแล, คุณครูที่เชื่อมั่นในตัวเด็ก ๆ

Comfort zone สำคัญสำหรับทุกคน เพราะเป็นเหมือนที่พักพิงทางใจในยามเหนื่อยล้า ช่วยเติมพลังเมื่อต้องเผชิญปัญหา แต่หากอยู่ใน Comfort zone นานเกินไป อาจพลาดโอกาสในการเรียนรู้ รู้จักตัวเองในมุมใหม่ ๆ และเปิดรับโลกกว้าง

เริ่มก้าวออกจาก Comfort zone ด้วยสิ่งเล็ก ๆ ไม่จำเป็นต้องเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ แค่ เริ่มต้น ก็ก้าวหน้าไปแล้ว

ตัวอย่างของก้าวเล็ก ๆ ที่มีความหมายสำหรับเด็ก

🚶‍♂️ กล้าเดินเข้าโรงเรียนด้วยตัวเอง

🍽️ กล้าสั่งอาหารเอง

🍦 กล้าไปซื้อไอศกรีมเอง

🏪 กล้าเข้าไปซื้อของในร้านสะดวกซื้อเอง

🤝 กล้าเล่นกับเพื่อนใหม่เอง

แม้จะเป็นเพียงก้าวเล็ก ๆ แต่สำหรับเด็กแล้ว การทำอะไรด้วยตัวเอง โดยไม่มีพ่อแม่คอยช่วย ถือเป็น ความภาคภูมิใจที่ยิ่งใหญ่

● บทความที่เกี่ยวข้อง : การเป็นพ่อแม่ที่ดีไม่มีทางลัด การเลี้ยงดูเด็กคนหนึ่งให้เติบโตก็เช่นกัน

❻. ทำเต็มที่ สุดความสามารถ ⎯ ไม่ว่าผลลัพธ์จะเป็นอย่างไร เราจะทำเต็มที่และสุดความสามารถเสมอ เพื่อที่เราจะไม่รู้สึกค้างคา หรือสงสัยในความสามารถของตัวเอง

ผู้ใหญ่สามารถส่งเสริมเด็ก ๆ ในด้านนี้ได้ ด้วยการชื่นชม ความพยายามและความตั้งใจ ของเด็ก มากกว่าผลลัพธ์ที่ได้ เพื่อให้เด็ก ๆ เข้าใจว่า ทุกความพยายามมีความหมาย แม้ว่าวันนี้จะไม่สำเร็จ หรือเขาจะพ่ายแพ้ แต่เขาก็สามารถพัฒนาและเติบโตได้ ตราบใดที่ไม่ยอมแพ้

แม้เด็กจะทำเต็มที่แล้ว เส้นทางนั้นอาจไม่เหมาะกับเขา การเปลี่ยนทางเดินจะทำให้เด็กไม่รู้สึกติดค้างกับสิ่งที่ไม่ได้ผล เพราะเขาได้พยายามอย่างเต็มที่แล้ว

❼. ทุกวันคือโอกาส ⎯ ตราบใดที่ยังไม่ยอมแพ้ ทุกวันคือโอกาสใหม่ เราสามารถเริ่มต้นใหม่ได้ทุกวัน ไม่ว่าจะมีวันที่ดีหรือไม่ดี แต่วันที่ไม่ดีไม่ได้อยู่กับเราตลอดไป ทุกความผิดพลาดคือบทเรียน "วันพรุ่งนี้คือโอกาสเสมอ"

ในเด็กเล็ก เขาต้องการการสนับสนุนในทุกวันดีและไม่ดี บางวันเขาอาจจะดื้อหรือทำตัวไม่น่ารัก ขอเพียงพ่อแม่เข้าใจ ไม่ตามใจ และอยู่ข้าง ๆ อย่างสงบ รอเวลาสอนเขาทำสิ่งที่ถูกต้อง เพราะชีวิตของเด็กเพิ่งเริ่มต้นและเขาต้องเรียนรู้อีกมาก

หลายครั้งพ่อแม่มีความคาดหวังที่สูงกับลูก เช่น ให้ลูกกินอาหารดี ๆ นมที่ดีที่สุด เรียนในโรงเรียนชื่อดัง เรียนพิเศษรอบด้าน ทั้งดนตรี กีฬา ศิลปะ และวิชาการ แต่บางครั้งเราอาจหลงลืมสิ่งที่ ธรรมดาที่สำคัญที่สุด สำหรับเด็ก ๆ ไป เด็กทุกคนต้องการ ความรักและความสนใจจากพ่อแม่ เขาต้องการเวลาเล่นและพักผ่อนอย่างเพียงพอ เพราะสิ่งนี้สำคัญที่สุดในการสร้างสุขภาพกายใจที่แข็งแรงสำหรับเด็ก ๆ

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱