การสื่อสารที่ดีคือกุญแจสำคัญในการเลี้ยงดูลูก การเข้าใจวิธีพูดคุยกับลูกในแต่ละช่วงวัยจะช่วยให้พ่อแม่สร้างความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้น พร้อมปลูกฝังทักษะการคิดและตัดสินใจที่ดีให้กับลูก

การเลี้ยงลูกเป็นเรื่องที่ท้าทายสำหรับพ่อแม่ทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสื่อสารกับลูกในแต่ละช่วงวัยที่มีพัฒนาการและความต้องการที่แตกต่างกัน นายทนง คมภาสกร (คุณหยัง) ผู้ก่อตั้ง Inside Out Academy ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับการพูดคุยกับลูกอย่างมีประสิทธิภาพในรายการ Talk About Kids โดยเน้นย้ำว่า "ทางลัดที่สุดในการพัฒนาลูก คือ การที่พ่อแม่พัฒนาตัวเอง"

ความสำคัญของการตั้งคำถามให้ตัวเอง

ที่ผ่านมา เราอาจเคยได้ยินคำว่า "เลี้ยงลูกให้คิดเป็น คิดได้" แต่สิ่งสำคัญกว่าคือ การที่ลูกสามารถตั้งคำถามที่ดีให้กับตัวเองได้ เนื่องจากพ่อแม่ไม่สามารถอยู่กับลูกได้ตลอดเวลา ดังนั้น การปลูกฝังให้ลูกรู้จักตั้งคำถามที่ดีจะช่วยให้เขาสามารถแก้ปัญหาและตัดสินใจได้อย่างเหมาะสมเมื่อต้องเผชิญสถานการณ์ต่าง ๆ ในชีวิต

วิธีการสื่อสารของเด็ก 3 ช่วงวัย

1. ช่วงแรก (0 - 7/8 ปี) : ช่วงการซึมซับและเรียนรู้

เด็กวัยนี้เรียนรู้ผ่านการสังเกตและเลียนแบบพ่อแม่ โดยแทบไม่มีการกลั่นกรองสิ่งที่รับรู้ พวกเขาเปรียบเสมือน "ฟองน้ำ" ที่ซึมซับพฤติกรรม คำพูด และอารมณ์ของพ่อแม่โดยตรง ดังนั้น พ่อแม่ต้องให้ความสำคัญกับการเป็นต้นแบบที่ดี ทั้งในเรื่องของคำพูด การกระทำ และวิธีคิด

สิ่งที่ควรทำในช่วงวัยนี้:

• ใช้คำพูดที่อ่อนโยนและสร้างสรรค์
• แสดงพฤติกรรมที่ดีให้ลูกเห็น
• หลีกเลี่ยงการใช้อารมณ์รุนแรง เพราะเด็กจะซึมซับสิ่งเหล่านี้โดยไม่รู้ตัว

2. ช่วงที่สอง (9 - 15 ปี) : ช่วงการลอกเลียนแบบและตั้งคำถาม

วัยนี้เป็นช่วงที่เด็กเริ่มมีเพื่อนและได้รับอิทธิพลจากสังคมรอบตัว พวกเขามีความสามารถในการคิดวิเคราะห์มากขึ้น และเริ่มตั้งคำถามเกี่ยวกับสิ่งที่พ่อแม่สอนหรือเคยพูดไว้ ซึ่งบางครั้งอาจทำให้เกิดความขัดแย้งภายในครอบครัว

สิ่งที่ควรทำในช่วงวัยนี้:

• เปิดโอกาสให้ลูกได้แสดงความคิดเห็น
• สอนให้ลูกรู้จักตั้งคำถามที่ดี เพื่อให้พวกเขาสามารถคิดวิเคราะห์ได้เอง
• หลีกเลี่ยงการตอบคำถามลูกด้วยอารมณ์ เพราะอาจทำให้เกิดความขัดแย้ง

● รับชมไลฟ์เสวนา Talk About Kids ย้อนหลัง : "สื่อสารอย่างไรให้ลูกฟัง: เทคนิคการพูดคุยกับลูกทุกช่วงวัย"

3. ช่วงที่สาม (15 - 22 ปี): ช่วงการเข้าสังคมและค้นหาตัวตน

วัยนี้เป็นช่วงที่ลูกเริ่มนำประสบการณ์ที่สะสมมาตลอดชีวิตออกมาใช้ในการตัดสินใจ พวกเขาอาจเกิดความสับสนระหว่างความคิดของตัวเองกับสิ่งที่คนรอบข้างเชื่อ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อคุณค่าของตัวเอง

สิ่งที่ควรทำในช่วงวัยนี้:

• ฟังลูกให้มากขึ้น และพยายามเข้าใจมุมมองของเขา
• ควบคุมอารมณ์เมื่อลูกมีความคิดเห็นที่แตกต่าง
• ช่วยเหลือลูกด้วยการเป็นที่ปรึกษา มากกว่าการบังคับ

การพัฒนาพ่อแม่ คือ กุญแจสู่การพัฒนาลูก

จากข้อมูลที่นำเสนอ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ "การที่พ่อแม่พัฒนาตัวเอง" เพราะลูกจะซึมซับสิ่งที่พ่อแม่ทำมากกว่าสิ่งที่พ่อแม่พูด ดังนั้น การสื่อสารที่ดีไม่ใช่แค่คำพูดเท่านั้น แต่รวมถึงพฤติกรรมและการแสดงออกของพ่อแม่ด้วย

เคล็ดลับสำคัญในการสื่อสารกับลูก

✅ เป็นต้นแบบที่ดี ทั้งคำพูดและพฤติกรรม

✅ สร้างบรรยากาศการพูดคุยที่เปิดกว้าง

✅ ช่วยลูกพัฒนาการตั้งคำถามที่ดี

✅ ควบคุมอารมณ์เมื่อลูกมีความคิดเห็นที่แตกต่าง

✅ ให้ลูกมีโอกาสเรียนรู้จากประสบการณ์ของตัวเอง

เมื่อพ่อแม่เข้าใจวิธีการสื่อสารที่เหมาะสมกับลูกในแต่ละช่วงวัย จะช่วยให้ความสัมพันธ์ในครอบครัวดีขึ้น และช่วยให้ลูกเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีความคิดเป็นของตัวเอง สามารถตัดสินใจได้ดี และมีคุณค่าในตัวเอง

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱