เมื่อลูกทำผิด อย่าปกป้องลูกในทางที่ผิด

เชื่อว่าพ่อแม่ทุกคนอยากให้ลูกของตัวเองเป็นที่ยอมรับ เป็นที่รักของเพื่อน และเป็นเด็กที่ดีในสายตาของทุกคน

แต่ในบางครั้ง เด็กอาจทำพฤติกรรมที่ไม่ดีบ้าง เช่น หยิกเพื่อน แกล้งเพื่อน พูดจาทำร้าย หรือแม้กระทั่งตีคนอื่น หากพ่อแม่รับรู้ว่าลูกทำเช่นนั้น สำหรับบางคนอาจยอมรับว่าลูกทำจริง แล้วพยายามปรับเปลี่ยน แก้ไข และสอนเขา

เมื่อลูกทำผิด สิ่งที่พ่อแม่ ไม่ควรทำ คือ การลงโทษด้วยความรุนแรง เพราะเด็กจะหวาดกลัว และไม่ได้เรียนรู้บทเรียนสำคัญ แม้การลงโทษจะทำให้เด็กหยุดทำพฤติกรรมนั้นทันที แต่ก็เป็นเพียงการหยุดชั่วคราว เด็กอาจจะไม่ทำต่อหน้าเรา แต่พอลับหลังอาจแอบทำเมื่อมีโอกาส ที่สำคัญ การลงโทษที่รุนแรงอาจนำไปสู่การเลียนแบบพฤติกรรมที่รุนแรงได้

สิ่งที่พ่อแม่ ควรทำ คือ ตั้งสติ อย่าเพิ่งตัดสินหรือบุ่มบ่ามทำอะไร รับฟังลูกและคนในเหตุการณ์ เพื่อนำมาพิจารณาอย่างยุติธรรม และเพื่อให้ลูกรับรู้ว่า พ่อแม่รับฟังเขา และไตร่ตรองดีแล้ว จากนั้นจึงค่อยสอนให้เขารับผิดชอบต่อการกระทำของตนเอง

เมื่อไม่ปกป้องเด็กเมื่อเขาทำผิด และสอนเด็กให้ทำพฤติกรรมที่เหมาะสมแล้ว พ่อแม่ควรกลับมาทบทวนสิ่งเหล่านี้

❶. พ่อแม่มีเวลาคุณภาพให้ลูกเพียงพอไหม ?

เด็กที่ไม่ได้รับความรัก ความสนใจที่พอเพียง จะพยายามเรียกร้องความสนใจไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง ยิ่งหากลูกทำสิ่งดีแล้วไม่มีใครมองเห็น เขาอาจเลือกทำพฤติกรรมไม่ดีแทน เพราะได้รับความสนใจมากกว่า หรือรู้สึกว่าสนุกกว่า เช่น การแกล้งเพื่อน

ดังนั้น พ่อแม่ควรให้ความสนใจเมื่อลูกทำสิ่งดี และมี เวลาคุณภาพ ให้กับเขา แม้เพียงวันละนิด แต่ถ้าให้สม่ำเสมอ ก็ทำให้ลูกรู้สึกเต็มอิ่มทางใจได้เช่นกัน

❷. ที่บ้านมีตารางเวลา กฎกติกา และวินัยที่ชัดเจนไหม ?

เด็กที่ขาดวินัย มักจะนอน กิน เล่น หรือทำอะไรก็ได้ตามใจ โดยไม่มีกำหนด เมื่อเข้าสู่สังคมที่มีกฎระเบียบ เด็กจะควบคุมตนเองได้ยาก

หากที่บ้านยังไม่ปล่อยให้ลูกช่วยเหลือตัวเองตามวัย เด็กจะติดการพึ่งพา ขาดความมั่นใจ และเรียกร้องให้คนอื่นช่วยหรือปกป้องเขา สิ่งเหล่านี้มักเห็นในเด็กที่มีพฤติกรรม "เอาแต่ใจ"

❸. ที่บ้านสอนเด็กไปในทิศทางเดียวกันหรือไม่ ?

แม้พ่อแม่จะสอนลูกตามหลักการที่เหมาะสม แต่ถ้ามีสมาชิกในบ้านทำตรงข้าม เช่น เมื่อลูกทำผิดกลับโอ๋ ปลอบใจ หรือให้รางวัลเพื่อให้หยุดร้อง เด็กจะเรียนรู้ว่า “ไม่ว่าฉันทำผิดอะไร จะมีคนช่วยแน่นอน” ผลคือ เด็กจะไม่เห็นความสำคัญของการรับผิดชอบ และยังคงทำพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมต่อไป

❹. พ่อแม่เป็นแบบอย่างที่ดีแล้วหรือยัง ?

ในวันที่เราเป็น “พ่อแม่” ของใครสักคน เราต้องพร้อม “เปลี่ยนตัวเอง” ให้เป็นแบบอย่างที่ดี เช่น หากพ่อแม่ทำผิดก็ควรขอโทษลูกอย่างจริงใจ ไม่ใช่แค่พูดขอโทษเพื่อให้เรื่องจบ

การแสดงให้ลูกเห็นว่า “ผิดต้องยอมรับและรับผิดชอบ” จะทำให้เขาเรียนรู้ความรับผิดชอบผ่านการลงมือปฏิบัติ ไม่ใช่เพียงคำสั่งสอน

วันนี้ลูกยังเป็นเพียง “เด็ก” ความผิดที่เขาทำอาจเบาบาง แต่หากพ่อแม่ไม่สอนเขาในวันนี้ วันหนึ่งเมื่อเขาเติบโต ความผิดที่เคยเล็กน้อยอาจกลายเป็นเรื่องใหญ่ และวันนั้น…สังคมจะเป็นคนสอนเขาเอง

...“เมื่อลูกทำผิด อย่าปกป้องลูกในทางที่ผิด แต่ปกป้องเขาด้วยการสอนให้รับผิดชอบต่อการกระทำของตนเอง”...

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱