ช่วยลูกก็ดี แต่ไม่ช่วยจะดีกว่า ?

อย่าเพิ่งรีบยื่นมือเข้าไปช่วยลูกทันที เพราะทุกครั้งที่เขาได้ลองเอง คือโอกาสในการเรียนรู้ เติบโต และสร้างความมั่นใจในตัวเอง

เหตุการณ์ : เด็กน้อยพยายามจะเปิดฝาขวดน้ำ เขาพยายามบิดฝาไปทางซ้ายที ขวาที ดึงขึ้น ดึงลง ยื้อยุดกับเจ้าฝาขวดอยู่สักพักใหญ่

เด็กน้อย: “ทำไมเปิดไม่ออก…”

ผู้ใหญ่: (หันไปมอง)

เด็กน้อย: “ฮึบ ๆ!” (ยังคงพยายามต่อไป พร้อมส่งเสียงประกอบ)

ผู้ใหญ่: ...

คำถาม : “ถ้าเป็นเรา... จะเข้าไปช่วยเปิดฝาขวดน้ำให้เด็กน้อยไหม ?” หลายท่านอาจ (อยากจะ) ตอบว่า “ช่วยสิ เด็กก็พยายามมามากแล้ว เรื่องเล็กน้อยแค่นี้ สำหรับผู้ใหญ่อย่างเราก็ช่วยได้ง่าย ๆ”

คำตอบนี้ ไม่ผิด เพราะเรา มีความปรารถนาดี ที่อยากจะยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือ แต่อีกมุมหนึ่งอาจมีคำตอบว่า “จะยังไม่เข้าไปช่วยเดี๋ยวนั้น เพราะแม้เด็กแสดงความพยายามในการเปิดฝาขวดน้ำ แต่เขายัง ไม่ได้ร้องขอความช่วยเหลือโดยตรง ที่สำคัญคือ... อยากให้เขาได้ลองทำให้สุดความสามารถก่อน”

● บทความที่เกี่ยวข้อง : “การทำงานบ้าน” สร้างการรับรู้คุณค่าภายในตนเองและผู้อื่น

เมื่อเด็กเผชิญปัญหาในชีวิต แค่เขาแสดงท่าทางลำบากขณะพยายามแก้ไข ผู้ใหญ่มักอดไม่ได้ที่จะรีบเข้าไปช่วย ซึ่งก็ไม่ผิดอีกเช่นกัน แต่... เราอาจเผลอ “ขโมยโอกาส” ที่สำคัญไปจากเด็ก โอกาสอะไรบ้างที่เด็กจะพลาดไป หากเรารีบช่วยเร็วเกินไป ?

🟡 โอกาสที่จะได้เรียนรู้ขอบเขตความสามารถของตัวเอง เพราะหากไม่ได้พยายามจนสุดกำลัง เราจะไม่มีวันรู้เลยว่า ณ วันนี้... เราไปได้ไกลแค่ไหน

🟡 โอกาสในการคิดแก้ไขปัญหาด้วยตัวเอง หากมีคนรีบช่วยก่อนจะได้คิด คราวหน้าเจอปัญหาแบบเดิม เราก็ยังแก้ไม่เป็น

🟡 โอกาสในการสร้างความเชื่อมั่นในตนเอง เพราะความสำเร็จจากสิ่งที่ “ลงมือทำเอง” มาพร้อมกับ “ความมั่นใจ” ที่เติบโตไปพร้อมกัน

🟡 โอกาสในการทดลองและเรียนรู้ เด็กได้ฝึกลองผิดลองถูก และค้นพบด้วยตนเองว่าควรทำอย่างไร

ดังนั้น...หากเด็กเผชิญปัญหาที่ ไม่อันตราย และ เหมาะสมกับวัย ควรเปิดโอกาสให้เขาได้ลองแก้ปัญหาด้วยตัวเอง โดยมีเราคอยเฝ้าดูอยู่ห่าง ๆ พร้อมยื่นมือช่วยเหลือ

เมื่อเขาร้องขอ หรือทำเองไม่ได้จริง ๆ และ เมื่อถึงเวลาต้องช่วย ควรช่วยในรูปแบบของ ✅ “การสอน” ไม่ใช่ ❌ “การทำแทน” หรือ “การทำให้เลย” เพราะนั่นไม่ได้ช่วยให้เด็กเรียนรู้อะไร และอาจทำให้เขาเคยชินกับการพึ่งพาผู้อื่นทุกครั้งที่เจอปัญหา

วันนี้เด็กอาจยังทำไม่สำเร็จ แต่นั่นไม่เป็นไรเลย เพราะเรามีเวลาอีกมากในการฝึกฝนเขา ไม่ต้องรีบ ไม่ต้องเปรียบเทียบกับใคร เด็กแต่ละคนมีจังหวะเดินของตัวเอง และผู้ใหญ่... ก็เช่นเดียวกัน

สุดท้ายนี้ ขอเพียง “ให้โอกาส” เด็กได้ลองทำเองก่อนเราจะเข้าไปช่วย บางคนอาจมองว่าเราใจร้าย แต่ขอให้มั่นใจว่า “เรากำลังช่วยเขาแล้ว ด้วยการให้เขาได้ยืนด้วยขาของตนเอง” ในวันที่เขามีเราอยู่เคียงข้าง แม้การยืนครั้งแรกจะคลอนแคลน เขาอาจล้มลง แต่เราจะพร้อมอยู่ตรงนี้ เป็นแรงใจให้เขาลุกขึ้นใหม่... ด้วยตัวเอง

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱