Stage Of Attachment สายสัมพันธ์ในวัยเด็ก : พื้นฐานสำคัญของความมั่นคงในใจลูก

สายสัมพันธ์ช่วงวัยทารกคือจุดเริ่มต้นของความมั่นคงภายในใจเด็ก และส่งผลต่อความสัมพันธ์ในวัยผู้ใหญ่ของเขาในอนาคต

จอห์น โบลบี้ (John Bowlby) นักจิตวิทยาและจิตแพทย์ชาวอังกฤษ เชื่อมั่นว่า สายสัมพันธ์ที่มั่นคงในวัยเด็กจะเป็นรากฐานสำคัญที่ทำให้มนุษย์สามารถสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในอนาคต และตอบสนองต่อโลกได้อย่างมั่นคง

หนึ่งในงานวิจัยที่สนับสนุนแนวคิดนี้ คือการศึกษาโดย รูดอล์ฟ แชฟเฟอร์ และ แพ็กกี้ แอนเดอร์สัน ซึ่งติดตามพัฒนาการของเด็กทารก 60 คน ตั้งแต่วัยแรกเกิดจนถึง 1 ปี และแบ่งพัฒนาการด้านความผูกพันไว้เป็น 4 ขั้นตอนสำคัญ

➊. ขั้นก่อนเริ่มสายสัมพันธ์ (Pre-Attachment)

• อายุ : แรกเกิด - 6 สัปดาห์

เด็กยังไม่สามารถแยกแยะว่าใครเป็นใคร แต่เริ่มตอบสนองต่อการดูแลขั้นพื้นฐาน เช่น การให้นม การอุ้ม การเปลี่ยนผ้าอ้อม สิ่งเหล่านี้สร้างความรู้สึกปลอดภัย แม้ยังไม่สามารถระบุว่าใครคือ "คนของเขา"

➋. ขั้นไม่เลือกบุคคล (Indiscriminate Attachment)

• อายุ : ประมาณ 6 สัปดาห์ - 7 เดือน

เด็กเริ่มยิ้ม หรือตอบสนองกับผู้ใหญ่ทุกคน ไม่เฉพาะเจาะจง พ่อ แม่ ปู่ ย่า ใครอุ้มก็ยิ้ม เด็กยังเปิดกว้างต่อทุกคน สังเกตง่าย ๆ ช่วงวัยหนึ่งของเด็กจะให้ใครอุ้มก็ได้ ไม่ร้องไห้งอแง จนเมื่อเข้าสู่ ขั้นเลือกบุคคล (Discriminate Attachment)

➌. ขั้นเลือกบุคคล (Discriminate Attachment)

• อายุ : ตั้งแต่ 7 เดือนขึ้นไป

เด็กเริ่มแยกแยะได้ว่าใครคือ ผู้เลี้ยงดูหลัก เขาเริ่มติดคนที่อยู่ใกล้ชิดและให้เวลากับเขามากที่สุด หากคุณพ่อคุณแม่ไม่ค่อยอยู่ เด็กอาจผูกพันกับผู้ที่ดูแลเขาบ่อยกว่า เช่น ปู่ ย่า หรือพี่เลี้ยง

ในช่วงนี้ "เวลา" คือคำตอบ ถ้าต้องการให้ลูกไว้วางใจและผูกพันกับเรา เราต้อง “อยู่ตรงนั้น” ให้เขาเห็นและรู้สึกได้ว่าพ่อแม่คือที่ปลอดภัยของเขา

➍. ขั้นสร้างสายสัมพันธ์หลายบุคคล (Multiple Attachments)

• อายุ : 10 เดือนขึ้นไป

เด็กสามารถสร้างสายสัมพันธ์ได้หลายระดับกับหลายคน ทั้งพ่อแม่ ญาติ พี่น้อง เพื่อน และครู เขาเลือกเชื่อมโยงกับคนที่ให้ความใส่ใจ ความสม่ำเสมอ และความมั่นคงทางใจ

สายสัมพันธ์ในวัยทารกไม่ใช่แค่เรื่องของอารมณ์ แต่คือ “รากฐานของใจ” ที่จะส่งผลต่อความมั่นใจในตัวเอง และการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นในอนาคต การให้เวลาอย่างตั้งใจในแต่ละช่วงพัฒนาการ คือสิ่งที่พ่อแม่สามารถทำได้ เพื่อสร้างความมั่นคงทางใจให้ลูกตั้งแต่วันแรกของชีวิต

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱

อ้างอิง : simplypsychology.org