ทำไมเด็กวัยรุ่นควรเล่นดนตรี

ดนตรีมีประโยชน์แค่ไหนคงไม่ต้องบรรยาย โดยเฉพาะพ่อแม่ยุคนี้มักส่งลูกให้เรียนดนตรีตั้งแต่เล็ก เพราะเชื่อว่าดนตรีช่วยพัฒนาสมองได้ ดนตรีเปรียบเสมือนเป็นสัญลักษณ์แทนการแสดงออกทางด้านอารมณ์หรือความรู้สึก

ในปัจจุบันมีการศึกษาทางวิทยาศาสตร์พบว่าดนตรีมีส่วนช่วยในการพัฒนาทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม ช่วยให้การประสานงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกายทำงานได้ดีขึ้น และมีส่วนช่วยให้กระบวนการรับรู้ของร่างกายทำงานมีประสิทธิภาพ แต่แท้จริงแล้วดนตรีให้อะไรมากกว่านั้น ! โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กวัยรุ่น

ถ้าเด็กได้เล่นดนตรีตั้งแต่เล็กจนติดตัวไปถึงช่วงวัยรุ่นจะยิ่งช่วยทำให้ดนตรีเป็นมากกว่าดนตรีด้วย เพราะวัยรุ่นมีเหตุผลของการเล่นดนตรีที่ไม่ใช่เพียงเพื่อความเพลิดเพลิน สนุกสนานเท่านั้น มีอะไรบ้าง ?

♫ ดนตรี...เป็นเพื่อน ♫ 

นอกเหนือจากเป็นงานอดิเรกแล้ว สำหรับวัยรุ่น ดนตรีเป็นเสมือนเพื่อนในทุกสถานการณ์ ไม่ว่าจะยามสุข ทุกข์ เศร้า เหงา ดีใจ เสียใจ ก็สามารถถ่ายทอดอารมณ์ผ่านเครื่องดนตรีที่เล่นได้

♫ ดนตรี...เป็นเครื่องมือในการใช้ชีวิต ♫ 

สำหรับบางคนดนตรีถูกใช้เป็นสื่อสร้างสัมพันธภาพในกลุ่มเพื่อน ซึ่งสร้างมิตรภาพใหม่ได้เสมอ หรือใช้จีบสาวก็มีไม่น้อย หรือกระทั่งเป็นเครื่องมือในการใช้ชีวิตบางขณะได้เลย

♫ ดนตรี...ช่วยปล่อยพลังสร้างสรรค์ ♫ 

ความคิดสร้างสรรค์ คือ สิ่งใหม่ที่ก่อให้เกิดประโยชน์อาจจะต่อตัวเองและผู้อื่น สามารถถ่ายทอดออกมาได้หลายทาง ไม่ว่าการคิด พูด กระทำ หรือแม้แต่การเล่น ซึ่งหมายรวมถึงการเล่นดนตรีด้วย เนื่องเพราะดนตรีมีจังหวะ ท่วงทำนอง ความถี่ของเสียงที่ได้ยิน มีผลต่อการเชื่อมโยงของเส้นใยประสาท ยิ่งมีการเชื่อมต่อมากเท่าไร ก็ยิ่งดีต่อการพัฒนาเครือข่ายเส้นใยสมอง ช่วยเพิ่มศักยภาพความสามารถในการจดจำ ทำให้ส่งผลดีต่อจิตใจและอารมณ์ รวมทั้งเรื่องความคิดสร้างสรรค์

ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ อธิบายว่า ..."ความคิดสร้างสรรค์ เกิดขึ้นโดยการทำงานของสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ความรู้สึกหรือระบบลิมบิก (Limbic System) ซึ่งเป็นสมองส่วนที่ใช้อารมณ์ความรู้สึกในการตัดสิน ไม่ยึดติดกฎเกณฑ์"...

♫ ดนตรี...เพิ่มสมาธิ ♫ 

เนื่องจากการฝึกฝนทางดนตรีไม่ว่าจะเป็นการฟัง ร้อง เล่นเครื่องดนตรี ล้วนต้องใช้สมาธิทั้งสิ้น และการฝึกฝนในลักษณะนี้จึงช่วยทำให้มีพลังสมาธิที่ดีและยาวนานขึ้น

อีกทั้งยังทำให้เกิดการหลั่งเอ็นโดฟิน (Endorphin) ช่วยลดความเครียด รู้สึกสงบและเป็นสุข และทำให้คลื่นสมองช้าลง เสียงเพลงสามารถปรับเปลี่ยนคลื่นสมองของคนเราได้ ในยามที่ใจจดจ่อจะเกิดคลื่นอัลฟ่า (Alpha brainwave) ซึ่งมีความถี่ประมาณ 7-14 รอบต่อวินาที (Hz) ความถี่ เป็นคลื่นสมองที่ปรากฎบ่อยในเด็กที่มีความสุข และในผู้ใหญ่ที่มีการฝึกฝนตนเองให้สงบนิ่งมากขึ้น อาจหมายถึงสภาวะที่จิตสมดุล อยู่ในสภาวะสบายๆ มีการช้าลงด้วยการใคร่ครวญ ไม่ด่วนตอบสนองต่อสิ่งเร้าด้วยอารมณ์อันรวดเร็ว เวลาที่ความถี่น้อยลงหมายถึงว่าเราจะคิดช้าลง เป็นจังหวะ เป็นท่วงทำนอง คมชัด ให้เวลาแก่จิตในการไตร่ตรองและมีความคิดเป็นระบบขึ้น  

ประโยชน์ที่เป็นที่ประจักษ์นอกเหนือจากสุขภาพจิต สติปัญญาที่ดีแล้ว สิ่งสำคัญอีกประการคือดนตรีช่วยเชื่อมสัมพันธภาพที่ดีภายในครอบครัว ยิ่งถ้าได้ทำกิจกรรมร่วมกัน จะทำให้พัฒนาทักษะชีวิตได้มากมาย และได้พัฒนาความสัมพันธ์ในครอบครัวด้วย

ความจริงเรื่องการสนับสนุนให้เด็กและเยาวชนเข้าสู่โลกแห่งดนตรีอย่างสร้างสรรค์ น่าจะเป็นกลยุทธ์ที่ดีประการสำคัญในการแก้ปัญหาพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของเด็กและเยาวชนในยุคนี้ได้ด้วย เพราะทุกวันนี้ มีสิ่งล่อตาล่อใจ รวมถึงแหล่งอบายมุขมากมายที่พร้อมจะหลอกล่อให้เด็กและเยาวชนตกเข้าไปในหลุมพลางได้ อยากเห็นนโยบายดี ๆ ในการสนับสนุนให้เด็กไทยทุกคนได้เล่นดนตรีจริง ๆ