ความทุกข์จากความคาดหวัง

หนึ่ง (นามสมมติ) วัยรุ่นชายวัย 16 ปี เดินหน้าตาคร่ำเครียดเข้ามาในคลินิก ...“ผมคิดว่าผมน่าจะเป็นโรคซึมเศร้า ผมไม่อยากอยู่”...

พอได้คุยกัน ก็พบว่าหนึ่งมีชีวิตที่ดีมากพอสมควร พ่อแม่เป็นคนมีฐานะ เอาใจใส่ มีชีวิตที่สบายไม่ลำบาก เรียนได้เกรดเกือบ 4.00 มีเพื่อนที่เข้าใจ ชีวิตก็ดูไม่มีปัญหาอะไร แต่ในใจของหนึ่งกลับรู้สึกโหวงเหวงว่างเปล่า จนรู้สึกว่าชีวิตมันช่างไม่น่าอยู่ หนึ่งบอกว่าแม้ชีวิตดูเหมือนจะมีความสุข แต่เขากลับไม่มีความสุขเอาเสียเลย ชีวิตทุกวันเต็มไปด้วยความกดดัน ที่ได้รับจากการต้องอยู่กับความคาดหวังของพ่อแม่

พ่อแม่พูดมาตั้งแต่เล็กว่าอยากให้หนึ่งเป็นหมอ เพราะจะเป็นความภาคภูมิใจอย่างที่สุดของตระกูล ในวัยเด็กเวลาส่วนใหญ่ในชีวิตจึงถูกใช้ไปในการเรียนเสริมทักษะตามที่ต่าง ๆ พออนุบาลก็ต้องจริงจังกับการสอบเข้าโรงเรียนดัง จากนั้นชีวิตก็ใช้ตามตารางที่พ่อแม่จัดให้ เพื่อจะได้กลายเป็นเด็กที่สมบูรณ์แบบในสายตาของพ่อแม่

หนึ่งเป็นเด็กเรียนดีมาก เป็นหัวหน้าห้อง เป็นเด็กที่ทำกิจกรรมหลากหลายในโรงเรียน จนพอมาอยู่มัธยมพ่อแม่ก็สนับสนุนให้สมัครประธานนักเรียน การไม่ได้รับเลือกเป็นประธานนักเรียน สร้างความผิดหวังให้กับพ่อแม่เป็นอย่างสูง ซึ่งนั่นก็นำมาสู่ความกดดันในชีวิตของหนึ่งอยู่ไม่น้อย

แต่สิ่งที่กดดันที่สุด หนึ่งผู้เรียนดี ไม่ได้อยากเป็นหมอสักนิด สิ่งที่หนึ่งอยากเป็นมากที่สุดในชีวิต คือ“นักดนตรี” หนึ่งหลงใหลในการตีกลอง จนรู้สึกอยากทำตามสิ่งที่ฝัน แต่พอเกริ่นเรื่องนี้กับพ่อแม่ สิ่งที่ได้รับคือการบอกว่า “เป็นหมอก็ตีกลองได้” หนึ่งถูกพูดใส่ว่า “อย่าไร้สาระ” หนึ่งเคยอยากจะเรียนให้แย่ลง จะได้ไม่ถูกกดดันให้ต้องเรียนหมอ แต่ก็รู้สึกแย่ถ้าจะต้องทำให้พ่อแม่เสียใจ

ตัวอย่างที่เล่ามา เจอได้มากมายในครอบครัวยุคปัจจุบัน ครอบครัวที่มีลูกน้อยลง แต่มีต้นทุนในการเลี้ยงดูเด็กคนหนึ่งที่สูงขึ้น การลงทุน ที่หลายคนมองหาความคุ้มค่าของผลตอบแทน ทำให้พ่อแม่มีความคาดหวังที่สูงขึ้น แถมมีโซเชียลคอยทำให้เกิดการเปรียบเทียบ หลายครั้งลูกจึงกลายเป็นเครื่องประดับที่เอาไว้อวดกันในโลกออนไลน์ อยากให้ลูกเราอวดได้ ไปจนถึงอยากให้ลูกกลายเป็นที่พึ่งพายามแก่เฒ่า

พ่อแม่ที่แสดงความคาดหวังในตัวลูกสูง หลายคนเข้าใจว่าจะทำให้ลูกผลักดันตัวเอง ทำให้ลูกมุ่งมั่น อยากสร้างความภาคภูมิใจให้พ่อแม่ แต่เราต้องกลับมาทำความเข้าใจว่า ถ้ามันมากไป โดยเฉพาะถ้ามันไม่เคยผ่านการรับฟังกันและกัน มันมีอะไรมากมายที่ลูกต้องแลก

1. ลูกอาจจะต้องแลกกับความขัดแย้งกับความต้องการภายใน เมื่อสิ่งที่พ่อแม่อยากให้เป็นไป ไม่ตรงกับความต้องการที่แท้จริง
2. ลูกต้องแลกกับความเครียด ถูกกดดัน ไม่มั่นใจ หลายคนโตไปแบบรู้สึกไม่ดีพอ
3. แลกกับความรู้สึกไม่ได้เรื่อง ไม่มีคุณค่า เพราะทำอย่างไรก็ไม่ทำให้คนที่เขารักพอใจได้จริง ๆ
4. แลกกับความโกรธ ที่พ่อแม่ไม่เคยเข้าใจ ไม่เคยรับฟัง นำไปสู่ความสัมพันธ์ระหว่างกันที่ไม่ดี
5. ต้องแลกกับชีวิตและอนาคตที่ตัวเองไม่ได้เป็นคนเลือก

มีอีกมากมายที่ต้องแลกกับการมีชีวิตที่ต้องเติบโตไปกับการกำหนดชีวิตด้วยความรักและความหวังดีของผู้อื่น เราในฐานะพ่อแม่ แค่ต้องหาจุดสมดุลระหว่างการมีความหวัง การจัดการกับความคาดหวัง และการรับมือเมื่อผิดหวัง ไม่มีใครมีหน้าที่เกิดมาเพื่อตอบสนองความต้องการในชีวิตใคร ถ้าเราเข้าใจ เราจะเติบโตไปแบบเกื้อกูลกันและกัน